Palabras ... para un conto (Santiago Roncagliolo)

“...Pensemos qué pasaría na gran literatura se tivese que limitarse ás leccións edificantes. Se cadra debemos cambiar ao pederasta de Lolita por unha tía cariñosa. E darlle a Madame Bobary unha vida sexual sa e satisfactoria. E no canto do executivo asasino en serie de American psycho, teríamos que poñer a un xardineiro macrobiótico. Absurdo? E por que non é absurdo cos nenos? Non confiamos neles?

Non. Non confiamos en nós mesmos.

O férreo control de contidos editoriais infantís non protexe aos nenos, senón aos pais. Temos medo das preguntas incómodas. Asústanos ser incapaces de explicar por qué eses pais abandonan os seus fillos ou esas madrastras son malas (anque durante séculos abondou a frase “porque é un conto, fillo”).

En definitiva, temos medo de falar cos nosos propios fillos. Pero xustamente para iso se fan os libros: para pensar, imaxinar e discutir.

Se eliminamos dos libros todo o que nos pareza inapropiado, non salvaremos aos nosos fillos das malas ideas. Pola contra, volverémolos incapaces de recoñecelas. O que si lograremos é que os rapaces abandonen a lectura e se entreguen á PlayStation, onde poden matar a unha morea de xente sen que ninguén se queixe.”

  (tradución dun fragmento de "Cuentos para niños malos". SANTIAGO RONCAGLIOLO.  El país semanal 15-12-2013)

 -Para saber máis sobre as obras citadas e/ou sobre o autor do artigo...preme sobre os respectivos enlaces-

Conversas ... de pés e rosa

Retratos de escola ... 7 (Manuel Álvarez Torneiro)

Soaba unha pingueira nunha tina de zinc,

alí, onde contaban a historia conveniente.

E chovía nos verbos, naquel nove entre cinco.

E a táboa do oito era outra mentira tan exacta;

e era outra mentira o mapa da parede sen o río da aldea.

Chovía nos vacíos das fórmulas e as frases,

na mañá de zotal e tinta fría.

E alí alguén soñou barricadas de estampas,

Cárpatos de ningures,

petos cheos de amoras, un brinco endomingado,

a saúde do seixo e o pentagrama

para fuxir dun mundo de aligacións e ángulos,

da mosca verdiazul do mediodía.

Soaba unha pingueira nunha tina de zinc.

¿Onde resiste quen foi pasquín de rebelión e escándalo?

¿En que tenda de praza-patrimonio vende sedas,

ou viño, ou mente con megáfono?

¿Onde é materia para un himno?

¿Fervor de que océano ou alcoba?

¿Onde home de proveito?¿Que guarismo?

E un día fundaron o castigo:

requisaron a luz nos seus depósitos,

as estrelas de lata, os acopios de mica,

algo do mar en soños outorgado

e puxeron a primeira inocencia contra a parede,

contra o mapa das patrias sen a patria,

sen o río da aldea.

Soaba unha pingueira nunha tina de zinc

Comezaba o inverno

a durar media vida.

     Fermoso poema no que o autor recrea a "escola" da Galicia dos anos 40-50.

  "aula de posguerra",  poemario  HABITANTE ÚNICO -1977- , de   Mauel Álvarez Torneiro ,          Premio Nacional de Poesía 2013.

-para saber máis do poeta, preme sobre o seu nome-

Palabras .... para entender... (Juan Cruz)

    “...Qué sorte ler. (…)O escritor israelita David Grossman dixo que en canto puido ler, pois na súa casa non se lía, comezou a entender o que pasaba no seu país e na vida. LER PARA ENTENDER. Para saber máis, pero non necesariamente para saber máis cós outros, senón para entender aos outros. Grossman dixo que lendo ao outro aprendes a axudarlle a estar cerca de ti, anque sexa o teu inimigo, e el sabe de qué fala, pois vive alí onde a terra, a auga, o aire se disputa sen tregua e sen vontade de reconciliación. El traballa, dende a palabra escrita, dende a lectura e dende os seus libros, a prol de que un día ese inferno sexa un lugar común da terra.

Ler é unha sorte e unha obriga: os que mandan nos países débena asumir como unha das tarefas prioritarias da súa función pública...”

-tradución dun fragmento do artigo de Juan Cruz, MAL EDUCADOS, publicado no xornal ElPaís (8/12/2013)-

-para saber máis do autor citado no artigo, preme sobre o seu nome-

-para saber máis de Juan Cruz, preme aquí-
-exercicio de subliñado e esquema...preme aquí -

O tesouro.... nas Palabras ( Manuel Vicent )

Está abrindo o día. É a hora dos paxaros. Aos colexios e institutos chegan en bandadas mozos e nenos cargados coas súas mochilas. Eles non o saben, pero todos se dirixen á illa do tesouro. Pode que ignoren onde está ese mar e en qué consiste a travesía e qué clase de cofre repleto de moedas de ouro os espera realmente. O patio do colexio transfórmase, de súpeto, nun ruidoso embarcadoiro. Desde ese peirao cheo de mochilas cada alumno abordará a súa aula respectiva, que, se ben non o parece, trátase dunha nave lista para zarpar cada mañá. Na aula hai unha pizarra pulida onde o profesor, que é o temoneiro desta aventura, trazará todos os días o mapa desa illa da fortuna. Ciencias, matemáticas, historia, lingua, xeografía: cada materia ten un rumbo distinto e cada rumbo un enigma que haberá que descifrar. A travesía vai ser longa, azarosa, chea de escollos. Moitos destes nenos e mozos tripulantes nunca enxergarán as palmeiras, uns por escaseza de medios, outros por falta de esforzo ou mala suerte, pero ninguén lles pode negar o dereito a arribar felizmente á illa que sinalaron os mapas como final da travesía. Ese mar está inzado de piratas, que teñen o seu santuario na caverna do Goberno. Todas as medidas que un Goberno adopte contra o dereito dos estudantes a realizar os seus soños, recortes na educación, privilexios de clase, fanatismo relixioso, serán equivalentes ás accións brutais daqueles corsarios que asaltaban as rutas dos navegantes intrépidos, os expoliaban e despois os guindaban ao mar. Daqueles pequenos expedicionarios que embarcaron cara á illa do tesouro só os más afortunados chegarán a bo porto. Algúns soñarán con cambiar o mundo, outros conformaranse con levar unha vida a ras da existencia. Cando recén desembarcados pregunten onde se atopa o cofre do tesouro, o temoneiro diralles: estaba xa na mochila que cargabades ao chegardes por primera vez ao colexio. O tésouro é todo o que levades aprendido, os libros que tedes lido, a cultura que teñades acadado. Ese tesouro, que levades convosco, non será detectado por ningún escáner, cruzará libremente todas as alfándegas e fronteiras, e tampoco ningún pirata non volo poderá nunca arrebatar.

 -tradución do artigo de Manuel Vicent, titulado "Tesouro", publicado no  xornal El País.(13-10-2013)-

Palabras... para o tempo presente ? ( Luís Landero )

"Na escola de vila onde eu aprendín a ler e a escribir e a facer as catro regras, aló polo 1954, só había un libro, que era propiedade do mestre. O mestre poñíanolo aberto sobre o pupitre, para preservalo das nosas mans pecadoras, e nós iamos lendo nel, en voz alta e clara, e nunca pasabamos a outra frase ata que a anterior quedara ben dita, ben entoada e perfectamente comprendida. As palabras que non entendiamos, apuntabámolas, coa súa definición, no noso caderno, nunha sección que se chamaba "O meu vocabulario". Despois faciamos un ditado e a análise morfolóxica e sintáctica dunha frase. Isto é un substantivo, isto un adxectivo, isto un verbo, este é o suxeito, estes os complementos, iamos escribindo na sección correspondente do noso caderno. Todo alí era diáfano e elemental. A maioría daqueles escolares, como ocorrera tamén cos nosos maiores, non pasaron desa instrución primaria, mais aprenderon moi ben e para sempre a ler, a escribir, ademais dunhas nocións sólidas de aritmética. Entón, só os fillos de xente acomodada podían seguir estudando máis aló da escola. A educación, durante moitos anos, foi un privilexio, non un dereito. No tocante ao método didáctico, era moi sinxelo: o mestre ensinaba e ti traballabas e aprendías. As cousas acadábanse con esforzo, disciplina e paciencia. Esa era toda a súa vella e pobre pedagoxía. ..."

( tradución dun fragmento recollido do artigo, publicado en El País Semanal, titulado "Aprender lengua lleva toda una vida" por  Luís Landero )

Palabras ... para unha banda deseñada (Ardalén.Miguelanxo Prado)

   Di Miguelanxo Prado, autor de Ardalén -Premio Nacional de Cómic 2012-:

   "O cómic é unha linguaxe moi lenta. Non hai atallos. Sempre hai unha páxina en branco na que tes que ir viñeta a viñeta.

 Neste traballei a bo ritmo, creo que se o fixese con menos anos de experiencia tardaría o dobre..."

-cita recollida o 1-XI-2013 no xornal El País-

-para saber mais do autor do cómic, preme sobre o seu nome- 

Palabras ... para un esquema (a lírica medieval galega)

Palabras ... comas e vida

Palabras...e comas

                                   Ese pequeno signo de puntuación, a coma, que importante pode resultar ás veces..!

Palabras ... na busca do personaxe (comprensión textual)

Palabras... para o comezo de curso

                   

                  Inauguramos hoxe o curso escolar con esta estupenda viñeta de DÁVILA que me facilita unha compañeira. 

(se queres visitar o blog do humorista galego, preme sobre o seu nome)

Palabras... con Castelao (unidade didáctica)

Palabras ... con Curros ( unidade didáctica )

Palabras.... con Rosalía ( unidade didáctica )

Palabras... "coma brasas"

Con estes pequenos traballos manuais e algunhas lecturas, vai pasando este verán amable... velaquí unhas mostras:

"Poeta ou non, eu cantarei as cousas
que na soleira de min mesmo agardan.
Alumarei con fachas de palabras,
ancho herdo meu, o mundo que me deron."
                                                                                       "Eí están, coma brasas contra a noite,
                                                                                       as vellas cousas, cheas de destinos.
                                                                                       Ollos que piden, de famentos nenos,
                                                                                       Ollos que esperan, dunha adoescente."
         "Galiza en min, meu Deus, pan que me deron,
         leite e centeo e soño e lus de aurora!
         Longa rúa da mar, fogar da terra,
         i esta crus que nos mide de alto a baixo"
                                                                                              "Con este alento, eu lles darei ás cousas
                                                                                              o drama cheo que lles nega a vida:
                                                                                              dareilles rostos, para que se conozan,
                                                                                              palabras lles darei pra que se entendan..."
         

  -o poema, de Xosé Mª Díaz Castro, titúlase "COMA BRASAS"-      
  -para saber máis do autor, preme sobre o enlace-
                                                        

Palabras... de Amancio Prada

       Gústame Amancio Prada. Este venres mostrou o seu último traballo en A Coruña e funo ver. Coma sempre, non decepcionou, entregado e xeneroso con ese público que o segue, diría eu, cun moito de devoción. 

      Quixera lembrar aquí dúas intervencións de Amancio Prada, xa doutro tempo, que gardo, moi especialmente, na miña memoria:

-Antífona del otoño en el valle del Bierzo no 2004, con Juan Carlos Mestre, outro gran poeta.

-Cantar la lengua. Conferencia de Amancio Prada, no 2011, na Fundación Comillas. Moi instrutiva, pero, sobre todo, absolutamente emocionante.

 - Para saber máis do poeta, preme sobre a súa imaxe -
                                         - Para  escoitar  a Antífona  ou  a  Conferencia, preme sobre os enlaces -

Palabras....para Roberto Vidal Bolaño

          Con este pequeno traballo, as miñas alumnas de 2º da ESO quixeron recordar a figura de ROBERTO VIDAL BOLAÑO, autor homenaxeado  este 17 de maio de 2013, festa das Letras Galegas.

-repárese no uso do DATIVO DE INTERESE e no DATIVO DE SOLIDARIEDADE que aparecen no fragmento de SEMPRE XONXA , no vídeo-

-para saber máis do autor, preme sobre o seu nome-

2014-Letras... para Díaz Castro

   En Guitiriz, hoxe, ao abeiro do lume novo, celébrase tamén unha ilusión...

  A Real Academia Galega vén de nomear autor protagonista das Letras Galegas  2014 a XOSE MARÍA DÍAZ CASTRO.

  

  Era unha decisión moi esperada por todos e pola que se apostou fortemente desde a Asociación Cultural Xermolos e desde o IES que leva o nome do autor.

  Unha  fermosa ilusión colectiva que mereceu a pena e ve premiados os seus esforzos.

 -para ver o DOCUMENTAL realizado polo alumnado e obter máis información, preme sobre a imaxe-

...Pronomes??

 Unha pequena xoia que nos achega á utilidade dunha clase de palabras: Os pronomes
 Agradecemento aos seus creadores -para saber máis, preme sobre o enlace-


 

Palabras ....de Moustaki

                                                                        A miña soidade                            

Por ter durmido tantas veces, coa miña soidade,

case se converte nunha amiga, un doce costume. 

Nunca me deixa, fiel como unha sombra.

seguiume aquí e acolá, polos catro recantos do   mundo. 

Non, xamais estou só, coa miña soidade. 

Cando se mete na miña cama, ocupa todo o espazo, 

e pasamos longas noites, os dous fronte a fronte. 

Realmente non sei qué pretende esta cómplice 

Terei que afacerme a ela ou terei que rexeitala?

Non, nunca estou só coa miña soidade.

Por ela, aprendín tantas cousas, que bágoas teño derramado.

Se ás veces a repudio, xamais renuncia ela. 

E ,se algunha vez preferín o amor, doutra cortesá,

será ela no meu día derradeiro, a miña última compaña. 

Non, nunca estou só coa miña soidade. 

Non, nunca estou só coa miña soidade.

   

      "MA SOLITUDE"  é unha das cancións míticas de   GEORGE MOUSTAKI. 

          Esta tradución pretende ser unha homenaxe ao  autor recentemente desaparecido.

         -para escoitar a canción, preme sobre o seu título; para saber máis do compositor, preme sobre o seu nome-

Palabras...para ROSALÍA

    Non podíamos deixar pasar este 17 de maio, día das Letras Galegas, sen facer unha mención especial a Rosalía de Castro e celebrar na súa memoria o 150 aniversario da publicación de Cantares Gallegos.

 

     (Para saber máis da autora, da súa obra e da celebración das Letras Galegas, preme sobre os enlaces)

Palabras... para un gran poema

As palabras evocan recordos, sensacións, vivencias...
Este traballo foi realizado por alumnado de 2º da E.S.O.

O "punto e coma"... existe

  

                                        "Coas primeiras luces do día comeza a rodar a vida. De madrugada o panadeiro amasa o pan; os barcos de pesca fanse á mar; polas estradas converxen cara ás grandes urbes os camións cargados de mercancías; os labregos ao campo; os pais levan os seus fillos ao colexio; os executivos, oficinistas e obreiros chegan á fábrica; erguen o peche os comercios; rodan os autobuses e o suburbán na cidade transportando ríos de xente, a cadaquén cara aos seus afáns; nos hospitais ábrense os quirófanos; os estudantes enchen as aulas; nos mercados escóitanse os berros dos tendeiros animando as vendas de carne, peixe, froitas e hortalizas; nas redaccións dos xornais comeza a prepararse o número do día seguinte mentres as edicións dixitais rodan nas pantallas sen deterse xamais; pode que a calquera hora do día ou da noite un escritor estea escribindo un libro, unha parella estea a namorarse e cidadáns anónimos estean proxectando os seus soños sobre o futuro. Esta é a roda da vida..."

 -tradución libre dun fragmento do artigo de Manuel Vicent titulado AIRE LIMPIO, recollido no xornal El País o domingo 7 de abril de 2013- 

Palabras de Caramelo....de Bandas...

                                                     
                                                                     Open publication - Free publishing - More educacion

Este é o traballo de creación, unha versión en banda deseñada, que fixo Noelia, alumna de 1ºESO-A, a partir da lectura do libro "Palabras de Caramelo", escrito por Gonzalo Moure.

Comunicación??

     
                              Foto tomada en Melgaço, Portugal.

Palabras...con "gheada"

              

              Neste  divertido vídeo de SÉS, ademais do que di, interesa o modo en que o di...
              utiliza unha variante do galego na que aparece iso que chamamos "gheada"

             (para saber máis da artista e do fenómeno coñecido como "gheada", preme sobre os enlaces)

Palabras.....para un "discurso"

        Non sempre é fácil falar en público, enfrontarse a un auditorio. Non abonda con ter ideas, tamén é necesario saber expresalas e son moitos os factores que entran en xogo: emocións, nerviosismo e tensión  condicionan a potencia da voz, as pausas no discurso, o ritmo da respiración, a entoación, a linguaxe corporal...

        No xornal do último domingo, faise referencia a un libro de Jose Mº Acosta, Hablar en público, da editorial ESIC, que aborda este tema. Recollo aquí unha parte do artigo de Alfonso Simón que resume estupendamente uns consellos que eu  tamén daría ao meu alumnado nas súas intervencións orais:

- Estruturar o discurso en tres partes:

    1.Dicir en 30 segundos de qué se vai falar

    2.Desenvolver o discurso en 20 minutos

    3.En medio minuto, resumir o que se dixo

     Tanto as primeiras frases como a mensaxe final deben estar perfectamente ensaiados.

- Convén traballar a autoestima e perder o medo, que bloquea e fai desaparecer da mente o que se quere  dicir: "Debes esquecerte de ti mesmo e pensar nos demais. Tes algo que contar. Todo o mundo ten algo interesante que dicir".

- Non hai que deixar de lado asuntos máis mundanos, como ir ao baño antes da intervención ou revisar a indumentaria.

- Non deixarse atrapar polas presentacións de PowerPoint, senón utilizalas como apoio ou fío condutor...

(Para máis información, consulta no xornal El País, artigo titulado: ¡Directivos:luces,cámara,acción!, do 24-3-2013)

Palabras.... con imaxe

                                                                                                                                                                                           

                          
                   
         

                Hoxe non é 8 de marzo, ou si....se cadra todos os días deberan ter un pouco de 8-M.  
                Neste vídeo, gravado nunha rúa de A Coruña, recóllese unha escenificación, sinxela e    
                representativa, do devir de moitas mulleres...

               

                           - Agradecementos aos artistas e tamén a   M.G.  ,autor do vídeo -

                               (Para máis información, preme sobre os enlaces destacados)

Polisemia-s................................. (O Carrabouxo)

  Velaquí esta marabillosa viñeta de  O Carrabouxo...  aquí vola deixo para repasar o concepto de "polisemia" (cando unha palabra ten varios significados. No dicionario hai unha soa entrada con distintas acepcións)

      -para saber máis de O Carrabouxo, preme sobre o enlace-

Volven as Bandas....deseñadas

Open publication - Free publishing - More creaci


Xogamos á lingua... xogamos ao galego...
Creación dos alumnos e alumnas de 1º da ESO

Palabras... pola filosofía (Carmen Hernández)

"Cando os homes deixan de pensar vólvense masa e a masa déixase arrastrar pola incoherencia, a violencia e a manipulación. Levamos demasiado tempo intentando educar ao cidadán na tolerancia, a xustiza, a liberdade, para que agora sexa necesario xustificar o noso labor. Pero semella que todo iso non abonda, como semella que non é importante nunha formación académica coñecer a orixe e o desenvolvemento da nosa concepción do mundo, da moral ou da nosa sociedade. Quizais simplemente non interese a verdade, quizais a verdade non teña valor porque non cotiza en Bolsa. Non obstante, unha sociedade que lle volve as costas aos dereitos fundamentais e ao seu fundamento é unha sociedade en vías de extinción "

---Tradución libre dunha "carta ao director" publicada en EL PAÍS e asinada por Carmen Hernández de Guadalajara  (13-01-2013)...  Breve e contundente a un tempo, invita a unha reflexión moi necesaria ---                                  

Palabras para recibir un ano novo... (Maruja Torres)

"   O mar como realidade  -poste de costas a todo o demais , e adéntraste nel para que te rebautice no laicismo, decencia e solidariedade- , pero tamén como metáfora. Quen non teña a sorte de vivir á beira do Mediterráneo ou do Atlántico, nin de que o leven a velos ao pé dun cantil -como seguramente me ocorrerá a min- ten todas as posibilidades do espírito para poñer en marcha a súa oleaxe. Pecha os ollos, abre o teu corazón ao mar, deixa que cho limpe, o corazón e a mente, de tantas inxerencias como ten padecido nos últimos tempos.

   Cando regresemos do mar aos asuntos cotiáns, a porcallada seguirá aí, pero nós seremos un pouco máis fortes contra ela.

   Iso espero, ou iso desexo. Feliz, malia todo, 2013.  "

   -Tradución libre dun fragmento do artigo Mar que limpa  de Maruja Torres aparecido no País Semanal o 30 de decembro de 2012-

             (Para coñecer mellor á autora, preme sobre o seu nome...Tamén podes ler os seus libros...)